O mechanice motocyklowej dla lamerów - silnik

Już od bardzo dawna noszę się z rozpoczęciem nowej serii artykułów na blogu dotyczącej mechaniki motocyklowej. Jako, że ja pojęcie na ten temat mam zerowe a uważam temat za mega istotny, bo należę do osób, które nie potrafią używać motocykla nie mając pojęcia jak działa, staram się jakoś poszerzyć wiedzę w tym zakresie. Łatwo się domyślić, że jest tyle ciekawych rzeczy na tym świecie, że często właśnie mechanika motocyklowa schodzi na drugi, trzeci bądź nieskończenie daleki plan i zawsze jest coś ciekawszego do roboty a potem ja czuję się jak ostatni oszołom bo nadal nie ogarniam czym różni się tłok od cylindra, co to znaczy, że chodzi na trzy gary, dlaczego śmieszne jest, że typek zapłacił za regulację gaźników w Hondzie CBR 600 f4i a już w f4i to normalne? Pytań mogłabym mnożyć podobnie jak sytuacji kiedy stoję, uśmiecham się i kiwam głową. Ale akurat nadarzyła się świetna okazja bo na nockach w pracy nie zawsze jest dużo do roboty - dlaczego więc nie odkreślić zalegających na liście to-do tematów? Zaczynamy od mega obszernego tematu i rozkładamy na czynniki pierwsze - temat 1: silnik.

Pierwszy podział to ten na dwusuwy i czterosuwy.

Wszyscy chyba wiedzą, że do do dwusuwu lejemy paliwo z olejema do czterosuwu samo paliwo. Pytanie brzmi dlaczego? I co to w ogóle do chuja jest dwusuw?

Pierwsza sprawa, co to jest suw = przemieszczenie ze skrajnego górnego do skrajnego dolnego położenia tłoka.

Generalnie w silniku mamy następujące etapy cyklu/obiegu pracy:

1. wpływu powietrza lub mieszanki paliwowo-powietrznej - ssanie

2. sprężenia,

3. pracy,

4. wydmuchu spalin

Silnik dwusuwowy (dwutakt) to taki, w którym cały obieg następuje co drugi suw tłoka = jeden obrót wału korbowego. Do dwusuwu dodajemy olej bo nie ma miski olejowej.

Jak tłok idzie do góry (sprężanie) to cylinder wypełniony jest mocno sprężoną mieszanką paliwa, oleju i powietrza. Następuje wtedy przeskok iskry i zapłon paliwa (praca), który powoduje rozprężenie i ruch tłoka w dół. Wówczas znowu następuje cykl płukania (- w cyklu dwusuwowym znane z czterosuwowego ssanie i sprężanie zastąpione jest tzw. płukaniem) i tłok idzie do góry. Kiedy tłok jest u góry paliwo z olejem, który smaruje cały układ, przedostaje się na dół (ssanie), spaliny są wytłaczane z cylindra napływającym świeżym ładunkiem (wydech).

Źródło: https://pl.wikipedia.org

Po lewej czterosuw po prawej dwusuw, źródło (https://pl.wikipedia.org)

Czterosuw śmiga na tej samej zasadzie z tym, że na samej benzynie i cały cykl wykonuje się podczas czterech ruchów tłoka = dwóch obrotów wału korbowego. Dwusuw wykonuje te cztery suwy podczas jednego obrotu wału korbowego i dwóch ruchów tłoka. Ale po kolei.

Najpierw do silnika musi dostać się mieszanka paliwowo-powietrzna, żeby tak się tłok przesuwa się w dół tworząc w cylindrze podciśnienie, zawór wlotowy zostaje uchylony i kanału dolotowego zostaje wciągnięta mieszanka (ssanie). Następnie tłok idzie z powrotem do góry i następuje sprężanie, gdy znajduje się maksymalnie u góry zostaje wygenerowana iskra, która dzięki świecy zapłonowej zapala mieszankę i następuje rozprężenie i ruch tłoka w dół (praca). Przy kolejnym powrocie tłoka do góry następuję wydmuch spalin (wydech).

Źródło: https://pl.wikipedia.org

Czterosuw ma zawsze zawory a co za tym idzie i rozrząd widać więc, że konstrukcja jest bardziej skomplikowana niż w przypadku dwusuwu.

Krąży legenda, że dwusuwy mogą osiągać wyższą moc ale czy tak do końca jest to odczuwalne? Kiedyś faktycznie czterosuwu to były ciężkie potwory raczej wolniejsze od dwusuwów, świat jednak poszedł do przodu i obecnie czterosuw 450 może stawać w szranki z dwusuwem 250. Polecam zgłębić temat na przykład tutaj.

Kolejny podział to ten ze względu na układ cylindrów. I tu zaczynamy od singli - mają oczywiście tylko jeden cylinder. Ogólnie single są niewielkie, lekkie i teoretycznie, jest tam mniej rzeczy, które mogą się popsuć. Często single spotykane są w przypadku motocykli cross czy enduro ale nie jest to 100% regułą bo zdarzają się też w innych "klasach" .Zresztą singli jest coraz mniej bo chyba po prostu się nie sprzedają. W przypadku dwusuwów mają krótką żywotność ale generalnie można je raczej samodzielnie naprawić.

Do poczytania o singlach - klik

Jeśli cylindrów jest więcej trzeba je jakoś poukładać - łatwo więc domyślić się, że ze względu na sposób ułożenia cylindrów względem siebie następuje kolejny podział na: silniki rzędowe, widlaste (tak zwane V) oraz boxery stosowane najczęściej przez BMW

Źródło: http://www.auto-wiedza.pl/

Rzędowe, oczywiście, to te, w których cylindry ułożone są obok siebie. Jest to najpopularniejszy typ silnika. W motocyklach sportowych najczęściej spotykana jest rzędówka czterocylindrowa. Ja obecnie jestem fanem R2 bo taki właśnie ma moja cebula ;)

Przykłady motocykli

R1 (singiel): Yamaha XT600 (czterosuw), Yamaha TZR 125 (dwusuw)

R2 (rzędówka dwucylindrowa=twin): Honda CB500 <3

R3 (rzędówka trzycylindrowa): Yamaha MT-09

R4 (rzędówka czterocylindrowa): Yamaha R1, Thunderace, Honda CBR 900 RR, Yamaha XJ 600 S Diversion

R5 (rzędówka pięciocylindrowa) - tu znalazłam tylko customa więc szczerze mówiąc nie wiem czy są 5-cylindrowe rzędówki jeśli chodzi o motocykle

R6 (rzędówka sześciocylindrowa): Honda CBX

Źródło: https://www.wikiwand.com

Silnik widlasty charakteryzuje się cylindrami, które umieszczone są w dwóch rzędach pod pewnym kątem względem siebie. Oba rzędy cylindrów napędzają ten sam wał korbowy. Obecnie, jak wspomniałam już wcześniej, w większości sportowych Japończyków stosuje się rzędową czwórkę ale nie oznacza to, że V-ki nie nadają się do sportów. Próbowałam mocno zgłębić temat ale odnoszę wrażenie, że dyskusja pod tytułem co jest lepsze - V-ki czy rzędówki - jest kompletnie bez sensu i nie ma opcji by dojść do jakichkolwiek wiążących wniosków. Ile ludzi tyle opinii.

Przykładowe V-ki:

V2: Aprilla RSV1000, SUZUKI SV 650, SUZUKI DL V-STORM, Yamaha XV 750, Ducati S4 Monster

V4: HONDA VFR800, YAMAHA V-MAX, Ducati Desmosedici RR

Ostatni jest silnik o przeciwległych cylindrach czyli boxer. Takie ułożenie cylindrów wymusza niestety zwiększenie kosztów produkcji bo wymagane jest zastosowanie dwóch głowic i podwójnego układu rozrządu. Podobno zaletą jest fakt, że łatwiej wkręca się na obroty a do tego silnik jest bardzo wyważony i wibracje są praktycznie nieodczuwalne.

Przykłady motocykli z silnikami typu boxer (oprócz BMW):

Honda GL 1800 Gold Wing, Dnepr K-750 M, Ural M-72